Chuyến Tàu Mang Mảnh Hình Hài

Một chuyến hành trình tận hưởng Việt Nam theo chiều dọc để gặp gỡ những mảnh hình hài bình dị mà tuyệt đẹp của đất nước.

Hành trình chạy dọc đất nước Việt Nam trên chuyến tàu Thống Nhất được rất nhiều trang tin tức, báo đài về du lịch uy tín trên thế giới công nhận một trong những hành trình đáng trải nghiệm ít nhất một lần trong đời. Đường sắt Việt Nam với tiêu khoảng cách đường ray là 1000 mm (3 ft 3 3⁄8 in), trên thế giới và đặc biệt ở phương Tây đã gỡ bỏ đến vài thập kỷ. Có thể người ta nói nó không phát triển, đúng là vì nhiều lý do mà nó không phát triển, không đi nhanh như các quốc gia khác nhưng nó lại trở thành điểm nhấn du lịch đặc biệt ấn tượng.

Những chuyến tàu từ Bắc vào Nam, từ Nam ra Bắc, dành cho những ai ưa thích du lịch khám phá, như chính tôi vậy, tôi yêu Việt Nam từ cảnh vật thiên nhiên tới con người nên không ít lần đã dành những ngày thong dong để tận hưởng chuyến hành trình thú vị bậc nhất này. Bạn bè quốc tế đến với chúng ta để cảm nhận Việt Nam trên những chuyến tàu thì tại sao mình lại ngại ngần nhỉ. Trên chuyến tàu Thống Nhất chạy dọc dải chữ S duyên dáng, tôi (và các bạn cũng thế) sẽ gặp gỡ những-mảnh-hình-hài, tôi gọi là "mảnh" vì chúng là những thành tố/yếu tố mà khi ghép lại với nhau, tạo nên một diện mạo tổng hòa, làm nên "hình hài" Đất Nước. Hình hài ấy có trọn vẹn hay chưa, tùy người cảm nhận, nhưng chắc chắn nó bình dị và đáng yêu.

Mảnh hình hài Thiên Nhiên:
Từ rạng đông đến hoàng hôn, rồi lại rạng đông...

Khi ở trên chuyến hành trình này, thời gian đối dường như là một thứ gì đó quá đỗi dư thừa. Điều cần làm là tựa đầu vào khung cửa sổ trên tàu, lặng yên ngắm hình hài đất nước dưới dạng thiên nhiên tạo vật. Những khung cảnh cứ thế lần lướt hiện ra trước mắt tôi. Trước hết là thành thị, rồi đến nông thôn, từ những con đường hiện đại màu xám, tới cánh đồng xanh ngắt một màu bao la, từ phố lớn tới thôn quê, xóm nhỏ...

Những mảnh hình hài cảnh vật ấy thay đổi rất nhanh. Có khi trong phút chốc, không gian còn vương sương sớm thì chẳng bao lâu nắng đã lên rực rỡ, ở một vài phút giây lơ đãng nào đó, nắng đã nhạt dần nhạt dần tới khi trời chỉ còn màu ráng vàng nổi bật trên nền xanh đen tận phía xa xa. Màu của cảnh phụ thuộc vào ánh sáng của từng thời điểm như vậy đấy! Cánh đồng ban trưa đâu còn như cánh đồng trong bối cảnh chập choạng. Thế nhưng dù ở thời điểm nào trong chu-trình-ngày, mọi khung cảnh sẽ đều khiến bạn chỉ muốn nhìn mãi không thôi, vì đẹp quá, vì duyên dáng quá, mà cũng có khi vì nó trưng bày tâm tư của ta một cách chân thực quá.

Ấy là còn chưa kể, mỗi miền một khác, mỗi vùng một vẻ. Khi ngắm nhìn Việt Nam theo chiều dọc như vậy, bạn mới thấy miền nào của đất nước mình cũng đẹp đặc trưng, nhưng nét đặc trưng đó thật ăn nhập, tạo nên một chỉnh thể hoàn hảo. Có một ấn tượng về thiên nhiên mà tôi không thể nào quên được khi đi trên chuyến tàu Bắc - Nam. Đó là lúc rạng sáng, khi đoàn tàu đi qua đèo Hải Vân. Đúng vào tầm 5h30 - 6h sáng, nắng xiên đúng một tia qua khung cửa sổ tàu được che chắn bằng lớp lưới sắt bên, mở ra cảnh tượng chói lọi điểm trên nền biển xanh mênh mông, một hướng là chân trời, một hướng là rừng cây núi đá. Một trải nghiệm về cái đẹp không ngôn từ nào có thể tả hết. Chỉ có một cách ghi lại khoảnh khắc đó là bằng chính đôi mắt và tâm hồn của người thưởng ngoạn mà thôi.

Mảnh hình hài Người:
Những dáng điệu, những thanh âm.

Khi nghĩ đến việc đi tàu hỏa, người ta thường hay nghĩ tới những người có thu nhập thấp trong xã hội. Cũng không sai, họ là những người chiếm đa số, tuy nhiên, những chuyến tàu đa dạng hơn ta nghĩ. Giờ đây các toa cũng được làm mới khá sạch sẽ, dịch vụ tốt, nhờ vậy mà được nhiều người lựa chọn hơn, và chắc chắn có thể bắt gặp rất nhiều khách nước ngoài.

Chính nhờ sự đa dạng các tầng lớp như vậy, dẫn đến sự đa dạng về những dáng vẻ xuất hiện trên chuyến tàu. Mỗi người có những tâm tư, những hoàn cảnh khác nhau. Tôi thì hay cuồng chân nên cứ đi khắp các toa tàu. Ở toa đầu tiên tôi bắt gặp một câu bé con ngồi tựa cửa trầm tư, đi tiếp tôi gặp một bác cao tuổi đứng ở đoạn nối giữa hai toa tàu hút vội điều thuốc; rồi toa thứ hai, thứ ba, tôi gặp một ai đó độc hành trên chuyến đi này (như tôi vậy), rồi lại gặp một đám bạn tưng bừng nhậu nhẹt trong phòng giường nằm riêng biệt, một cô gái đang ăn vội bát mỳ, hay la liệt những người nằm trên ghế, trên sàn toa. Hay một cô bán đồ vặt vì mưu sinh mà phải trốn chui, giấu những món đồ mỗi khi có nhân viên trên tàu đến.

Đâu đó trong chuyến hành trình của mình, tôi đã bắt gặp cảnh một cậu thanh niên ở nông thôn. Cậu đang gọi điện về quê nhà cho bố mình với giọng nói nghẹn ngào: "Bố ơi, con đang trên chuyến tàu Bắc Nam, con vui lắm. Giờ con sẽ cố gắng làm việc, cuộc sống của bố con mình rồi sẽ bớt khổ". Tôi khá bất ngờ với cuộc hội thoại này, hoá ra đến hôm nay đây, vẫn còn nhiều người hạnh phúc lắm khi ngồi trên chuyến tàu nối liền đất nước này, lòng tôi dâng lên một sự xúc động chen lẫn niềm vui cho cậu thanh niên kia. Những niềm vui nhỏ bé không ngờ đôi khi lại mang giá trị thật lớn lao.

Muôn người tạo nên muôn dáng điệu, thật thú vị biết bao!

Chưa hết, muôn người còn tạo nên muôn thanh âm nữa. Bạn có thể đi từ Bắc vào Nam, hoặc từ Nam ra Bắc, dù ở chuyến hành trình nào thì bạn cũng có thể cảm nhận thấy sự thay đổi của tiếng nói trên tàu rất rõ rệt. Bởi trên những chuyến tàu, dòng người cứ lên xuống đều đặn ở mỗi ga, có khi bạn chưa kịp nhớ mặt người này, người khác đã thay thế ở ghế đó mất rồi. 

Sự chuyển động của dòng người tạo nên sự chuyển động của âm sắc. Ban đầu, cả toa đều là tiếng Bắc tròn trịa, giọng nói cứ khác dần khác dần tới khi tiếng miền Trung ngọt ngào vang khắp con tàu, rồi âm sắc lại tiếp tục chạy tới tiếng Nam êm dịu. Cả một trường-thanh-âm với đủ các ngữ điệu, câu từ của Việt Nam sống trong chuyến hành trình đó. Thế mới thấy Tiếng Việt mình đẹp lắm!

Mảnh-hình-hài-Người hiện lên với những dáng điệu, những thanh âm như vậy, thử hỏi làm sao mà không yêu cho được. Cảm giác lắng nghe âm sắc chuyển động là trải nghiệm rất đáng để sống trong đó.

Mảnh hình hài Tâm Hồn:
Một tình yêu

Bản thân mỗi người cũng là một nhân tố, một nét nhỏ trong bức tranh lớn của đoàn tàu chạy dọc đất nước này đây.

Đi để nhìn mọi cảnh vật ở khắp các miền đất nước. Những cảnh vật do thiên nhiên ban tặng, do con người dựng xây ấy, đều mang những vẻ đẹp mà không có bất kỳ ống kính máy ảnh nào có để lưu giữ được. Chỉ có duy nhất một người thợ ảnh tài ba nào đó nằm trong đầu chúng ta, sử dụng đôi mắt ta làm công cụ mà ghi lại những khoảnh khắc đó mà thôi. Rồi mỗi khi nhớ lại, ta cảm thấy rung động như lần đầu tiên chiêm ngưỡng, ấy vậy là ta yêu đất nước rất nhiều.

Đi để gặp gỡ những người Việt Nam trên khắp cả nước, lắng nghe những tâm tư, lắng nghe sự khác biệt về cuộc sống. Hay đôi khi, chỉ là lặng nhìn dáng điệu của họ như một sự sẻ chia. Bắc - Trung - Nam thì cũng đều là người Việt, đều là "tấm thân với mảnh hình hài" (chữ của nhà thơ Bùi Giáng) tạo nên đất nước này. Khi ta thấy một sự xúc động dâng lên về một câu chuyện cuộc sống nào đó vang trên chuyến hành trình, ấy là ta đã yêu con người Việt Nam thật nhiều. Yêu đất nước mình sinh ra, yêu con người chung cội nguồn, cũng chính là để hiểu và để yêu chính tâm hồn mình. Nhưng khi thực chuyến hành trình trải nghiệm trên chuyến tàu tốc Thống Nhất chạy dọc đất nước, tôi (và có lẽ bạn cũng thế) được cảm nhận thật rõ mình chính là một phần của Việt Nam. Và chẳng có nơi nào đẹp bằng đất nước mình!

Bài và ảnh: Nam Thi
(12/5/2017)
Đã được đăng trên các tạp chí L’Officiel Vietnam